Przestępstwa drogowe stanowią w Polsce istotną część ogółu spraw karnych, a ich liczba w ostatnich latach pozostaje na bardzo wysokim poziomie. Z tego powodu ustawodawca decyduje się ciągle zaostrzać kary za tę kategorię występków. Obok kary głównej jednym z najczęściej orzekanych środków karnych jest zakaz prowadzenia pojazdów.
Naruszenie zakazu prowadzenia pojazdów jest przestępstwem zagrożonym karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Z tego powodu znajomość swoich praw i obowiązków jest niezwykle istotna, ponieważ pozwala nam uniknąć niekorzystnych konsekwencji prawnych oraz skutecznie dochodzić swoich praw i interesów. Działając świadomie, możemy zminimalizować negatywne skutki związane z naruszeniem porządku prawnego.
Z niniejszego artykułu dowiesz się m.in. ile może trwać zakaz prowadzenia pojazdów, jak skrócić zakaz prowadzenia pojazdów, jak sporządzić odwołanie od zakazu prowadzenia pojazdów, ile może trwać zakaz prowadzenia pojazdów, co zrobić jeśli zakaz prowadzenia pojazdów minął, jaka jest różnica między elektronicznym zatrzymaniem prawa jazdy a zakazem prowadzenia pojazdów oraz wiele innych kwestii związanych z orzekaniem tego środka karnego.
Podstawą prawną orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów jest art. 42 kodeksu karnego. Zgodnie z tą regulacją sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych wobec kierowców, którzy pomimo wydania przez osobę uprawnioną do kontroli ruchu drogowego polecenia zatrzymania pojazdu, niezwłocznie nie zatrzymali go i kontynuowali jazdę, prowadzili pojazd mechaniczny bez uprawnień, uczestniczyli w wypadku drogowym, nie udzielając niezwłocznej pomocy ofierze wypadku oraz w przypadku naruszenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Ponadto, sąd orzeka zakaz na okres nie krótszy niż 3 lata, jeżeli sprawca był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, w którym doszło do katastrofy lub wypadku komunikacyjnego lub po takim zdarzeniu, a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia zawartości alkoholu lub środka odurzającego w organizmie, spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający. Warto zaznaczyć, że zakaz prowadzenia pojazdów może dotyczyć wszystkich pojazdów mechanicznych lub tylko ich określonej kategorii.
W przypadku dopuszczenia się przez kierowcę któregoś z ww. przestępstw, podjęcie skutecznej obrony może wpłynąć na okres obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów, a w niektórych przypadkach prowadzić nawet do odstąpienia od stosowania tego środka karnego. W tym celu warto skorzystać z porady profesjonalisty, który pomoże dobrać najlepszą taktykę procesową, aby wyjść z kłopotliwej sytuacji.
Kancelaria Adwokacka Tomasza Bogdanowicza specjalizuje się w prawie karnym, w tym również związanych ze zdarzeniami komunikacyjnymi, jak również prowadzeniem samochodu w stanie nietrzeźwości.
Warto wiedzieć również czym różni się elektroniczne zatrzymanie prawa jazdy od zakazu prowadzenia pojazdów. Orzeczenie dotyczące zatrzymania prawa jazdy ma jedynie charakter administracyjny i jego celem jest zabezpieczenie wykonania ewentualnego przyszłego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Zatem fakt zatrzymania prawa jazdy nie jest jeszcze równoznaczny z zakazem prowadzenia pojazdów. Osoba prowadząca pojazd pomimo zatrzymania prawa jazdy, przed wydaniem przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów, będzie odpowiadała jedynie za wykroczenie, a nie za przestępstwo.
Orzeczony przez sąd zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych biegnie co do zasady od dnia uprawomocnienia się orzeczenia skazującego. W praktyce jednak wyżej wymieniony środek karny obowiązuje już od dnia dokonania kontroli drogowej przez funkcjonariuszy Policji z uwagi na fakt, że okres od momentu wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy do dnia uprawomocnienia się wyroku zaliczany jest na poczet czasu trwania zakazu prowadzenia pojazdów. Jeżeli w wyroku skazującym sąd nie zaliczył tego okresu, powinno się wówczas złożyć wniosek o uzupełnienie wyroku w rzeczonym zakresie.
Jeżeli w momencie dokonania kontroli drogowej prawo jazdy zostało już nam uprzednio zatrzymane do innej sprawy, to bieg zakazu prowadzenia pojazdów będzie się rozpoczynał w dniu uprawomocnienia się orzeczenia. W aktualnym stanie prawnym nie ma znaczenia czy kierowca w momencie kontroli posiada przy sobie dokument prawa jazdy, czy też nie, ponieważ policjant dokonuje elektronicznego zatrzymania prawa jazdy.
W związku ze zmianami w ustawie – Prawo o ruchu drogowym, to czy prawo jazdy zostało nam zatrzymane możemy sprawdzić korzystając z ogólnodostępnej e-usługi na portalu Gov.pl „Sprawdź uprawnienia kierowcy”.
Zakaz prowadzenia pojazdów może być orzeczony okresowo, bądź też dożywotnio. Okresowo zakaz ten orzekany jest w latach, od roku do lat 15. W przypadku sytuacji, gdy sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości lub też zbiegł z miejsca z miejsca zdarzenia, zakaz jest orzekany na co najmniej 3 lata. Okres obowiązywania zakazu nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności.
Sądy przy ustalaniu długości zakazu biorą pod uwagę rodzaj i ciężar przestępstwa, okoliczności jego popełnienia, a także właściwości i warunki osobiste sprawcy. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie. Znaczenie będzie mieć np. ilość wypitego alkoholu, miejsce wypadku, prędkość z którą poruszał się kierowca, czy też jego uprzednia karalność.
W dniu następującym po dniu, w którym upłynął zakaz prowadzenia pojazdów możemy ubiegać się w wydziale komunikacji o zwrot prawa jazdy. Należy w tym celu dostarczyć orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami oraz zaświadczenie o ukończeniu kursu reedukacyjnego, jeżeli taki obowiązek został nałożony na kierowcę.
Kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji, a więc egzaminowi państwowemu z teorii i praktyki podlega jedynie osoba ubiegająca się o przywrócenie cofniętego uprawnienia, jeśli zakaz prowadzenia pojazdów został orzeczony na okres przekraczający 1 rok.
Osoba wobec której orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów może złożyć odpowiedni wniosek, w którym może ubiegać się o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów.Uprawniony do tego jest kierowca po upływie co najmniej połowy okresu na jaki zakaz ten został orzeczony, przy czym środek karny musi być faktycznie wykonywany przez co najmniej 1 rok. W przypadku dożywotniego zakazu, można składać wniosek po upływie 15 lat. Kolejnym warunkiem jest przestrzeganie przez wnioskodawcę w okresie wykonywania zakazu reguł porządku prawnego. Wystąpienie z takim wnioskiem nie będzie skuteczne w przypadku skazanych za niektóre przestępstwa np. spowodowanie wypadku pod wpływem środka odurzającego. Skazani za jazdę pod wpływem alkoholu mają możliwość złożenia wniosku o zamianę środka karnego na zakaz prowadzenia wyłącznie pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.
Wniosek o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych powinien zawierać wskazanie daty sporządzenia wniosku, oznaczenie sądu do którego wniosek jest kierowany, oznaczenie wnioskodawcy, wskazanie wyroku sądu, który nałożył zakaz wraz z sygnaturą akt oraz sprecyzowanie od kiedy jest on wykonywany, jak również dokładne uzasadnienie, w którym należy wykazać spełnienie przesłanek umożliwiających skrócenie zakazu przez sąd. Wniosek powinien zostać opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy.
Wniosek o skrócenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów warto złożyć w każdym wypadku, o ile nie zostaliśmy skazani w związku z popełnieniem przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub za ucieczkę z miejsca zdarzenia komunikacyjnego.
Wnioskodawca powinien wskazać w jaki sposób jego postępowanie zmieniło się od momentu orzeczenia zakazu i jakie działania podjął, aby zapobiec przyszłemu naruszeniu przepisów prawa. Do wniosku warto dołączyć dokumenty potwierdzające zmianę zachowania skazanego – certyfikaty ukończenia programów resocjalizacyjnych, zaświadczenia od pracodawcy potwierdzające zatrudnienie, czy też opinie od kuratora sądowego.
W przypadku administracyjnego zatrzymania prawa jazdy np. za przekroczenie prędkości o 50 km/h, można złożyć odwołanie na wydaną przez starostę decyzję do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, za pośrednictwem organu I instancji. W sytuacji zatrzymania prawa jazdy w postępowaniu przygotowawczym przez prokuratora, należy złożyć zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. W postępowaniu sądowym, po wydaniu przez sąd wyroku i orzeczenia w nim zakazu prowadzenia pojazdów, właściwe może okazać się wniesienie apelacji od wyżej wymienionego środka karnego.
Odwołanie od decyzji starosty należy złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Na złożenie zażalenia na postanowienie prokuratora mamy z kolei 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie ze wskazaniem w miarę potrzeby nowych faktów i dowodów. Najbardziej skomplikowanym pismem jest apelacja od środka karnego. Powinniśmy złożyć ją w zawitym terminie 14 dni od dnia doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem. Powinna ona czynić zadość wymogom pisma procesowego, zawierać oznaczenie zaskarżonego wyroku, wskazanie w jakim zakresie go zaskarżamy, odpowiednio sformułowane zarzuty, wskazanie o co wnosimy oraz zawierać odpowiednie wnioski dowodowe.
Biorąc pod uwagę, że apelacja jest złożonym pismem procesowym, aby dochować wymogów formalnych i sporządzić ją merytorycznie poprawnie, warto skorzystać z pomocy profesjonalisty.
Osoba wobec której orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów, zgodnie z ustawą o kierujących pojazdami nie może być szkolona w okresie i zakresie obowiązywania zakazu. Wyjątkiem są osoby wobec których orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową, które mogą przejść szkolenie bez konieczności oczekiwania na zakończenie obowiązywania tego środka karnego.
Należy pamiętać, że głównym wymogiem prawnym dla kierowcy któremu orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów, planującego ponownie przystąpić do kursu i egzaminu państwowego na prawo jazdy, a jest upływ czasu na jaki został orzeczony ten środek karny.
